Miasto położone w Kotlinie Żywieckiej, u ujścia rzeki Koszarawy do Soły, otoczone masywami górskimi Beskidu Małego i Żywieckiego. Wykopaliska na pobliskiej górze Grojec ( 612 m) dowiodły, że istniała tam pierwsza osada w V, a druga w I w. p.n.e. W średniowieczu Żywiec wchodził w skład księstwa oświęcimskiego, z którym przeszedł pod panowanie czeskie. Około roku 1460 miasto stało się własnością Kazimierza Jagiellończyka, który podarował je w 1474 r. Piotrowi Komorowskiemu. W 1656 r. miasto dzielnie stawiało opór najazdowi szwedzkiemu, wróg wprawdzie je zniszczył, lecz nękany podjazdami musiał się wycofać z Żywiecczyzny. Po rozbiorach Żywiec przeszedł pod władzę dynastii Habsburgów, którzy do roku 1945 posiadali dobra ziemskie w rejonie miasta. W czasie okupacji hitlerowskiej miasto znalazło się w obrębie Rzeszy, wysiedlono z niego i okolic około 15 tys. Polaków, a kilkaset rozstrzelano. Żywiec posiada dobrze rozwiniętą bazę sportowo-turystyczną, gastronomiczną i noclegową. Jest dogodnym punktem wypadowym na górskie wycieczki w Beskid Żywiecki, Śląski, Mały, a także dobrym miejscem do uprawiania sportów wodnych nad utworzonym w pobliżu Jeziorem Żywieckim. Autobusami miejskimi możemy m. in. dotrzeć do Międzybrodzia Bialskiego i Żywieckiego, Rychwałdu, Tresnej. Przełomie lipca i sierpnia odbywa się tu Tydzień Kultury Beskidzkiej, a w jego ramach Festiwal Folkloru Górali Polskich i Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne.

Trasa 1.: Rynek - Grojec - browar żywiecki

Z rynku wyruszamy żółtym szlakiem, który biegnąc drogą obok zamkowego parku wyprowadzi nas poza centrum Żywca. Po przejściu torów kolejowych oraz mostu na rzece Koszarawie natkniemy się na początek wytyczonej tu dydaktycznej ścieżki Grojec, którą podążymy dalej przez dzielnicę Sporysz (zabytkowy piec wapienny), Czarny Grojec (474 m.), Grojec (612 m.) do browaru żywieckiego ( trasę można przejść żółym szlakiem, którym wyruszyliśmy z rynku). Powrót do centrum miasta autobusem miejskim lub PKS.

Czas przejścia około 2 godz.

Trasa łatwa z ładnymi widokami na Kotlinę Żywiecką i otaczające ją masywy górskie.
Warto zwiedzić browar i zapoznać się ze starą oraz obecną metodą wytwarzania żywieckiego piwa, które słynie na całym świecie z doskonałej jakości. Przy browarze znajduje się karczma gdzie możemy skosztować wyrabianego tu piwa, które smakuje tu jak nigdzie indziej.

Trasa 2: Rynek - Romanka - Bystra Górna

Z rynku wyruszamy niebieskim szlakiem, początkowo wraz ze szlakiem żółtym. Za parkiem zamkowym odbijamy w lewo gdzie szlak biegnie wzdłuż drogi przez Sporysz (dzielnica Żywca), Trzebinię i wyprowadza nas na wzgórze Tokarka (588 m.). Stąd przez Pawlacki Wierch (729 m.), przełęcz u Poloka (610), Sopotnię Małą, Łazy (1003 m.), Halę Majerkową dotrzemy najpierw na niższy, widokowy szczyt (1357 m.), a potem na wyższy zalesiony szczyt Romanki (1366 m.). Ze szczytu ruszamy dalej tym samym szlakiem do stacji Słowianka (schronisko, ośrodek jazdy konnej), a stąd do Bystrej Górnej. Powrót do Żywca autobusem PKS.

Czas przejścia około 8 godz.

Trasa niezbyt trudna, po drodze piękne widoki, liczne hale gdzie zachowało się pasterstwo. Z niższego szczytu Romanki roztacza się panorama na Kotlinę Żywiecką, Babią Górę, Pilsko, Beskid Mały i Średni. Wyższy szczyt obejmuje 98 hektarowy rezerwat 200-letniego pierwotnego boru świerkowego. Wycieczka dość długa mniej wprawionym turystom proponujemy rozłożenie na dwa dni z noclegiem w schronisku (na Rysiance, hali Lipowskiej, stacji Słowianka) lub skrócenie trasy wchodząc z:
Sopotni Małej (z Żywca autobus PKS, około 6 godz.)
lub z Przyłękowa (z Żywca MZK nr.13, koło wyciągu narciarskiego w górę do żółtego szlaku, którym idąc w prawo dojdziemy do szlaku niebieskiego na Romankę, około 6.30 godz.)

Okolice rynku

1. Kościół katedralny NMP z pierwszej połowy XV w., rozbudowany w XVI w., z dominującą w panoramie miasta 50-cio metrową, renesansową wieżą z arkadową galeryjką. Posiada interesujące wnętrze, do którego prowadzą renesansowe portale, zawiera m. in. gotycką płaskorzeźbę „Zaśnięcie Matki Boskiej”, późnobarokowy ołtarz oraz organy. Do głównej nawy przylega renesansowa kaplica rodu Komorowskich oraz XIX-wieczna kaplica Habsburgów. Obok kościoła stoi pochodząca z I połowy XVIII w. zabytkowa dzwonnica z łamanego kamienia, spod której widać już pobliski rynek i okalające go niewysokie kamienice wraz z ratuszem.

Stary zamek z arkadowym dziedzińcem i wieżą, zbudowany około roku 1500-nego przez ówczesnych właścicieli Żywiecczyzny - Komorowskich, którzy po przebudowie i rozbudowie w1569 r. przekształcili go w swoją rezydencję. Obiekt przebudowywany przez kolejnych właścicieli - Wielopolskich w XVIII w., Habsburgów pod koniec XIX wieku. Najstarszą częścią zamku jest północno- wschodnie skrzydło z czworoboczną wieżą. W salach wystawowych możemy obejrzeć sztukę sakralną od XV do XIX w. oraz wystawy czasowe. Prawdziwą perłę krajobrazową stanowi założony przez Wielopolskich w 1712 r., na powierzchni 26 ha, zamkowy park. Posiada on 300-letni drzewostan z wieloma egzotycznymi gatunkami takimi jak: daglezja, jodła kalifornijska, sosna wejmutka i wiele innych. Warto tu pospacerować, którąś z alejek, obejrzeć stylowe mostki, domek chiński z II połowy XVIII w. oraz pergolę.
W parku nieopodal zamku znajduje się okazały pałac z XIX w., należący niegdyś do rodziny Habsburgów, który obecnie zajmuje Technikum Leśne i nie jest udostępniony dla zwiedzających.

Kościół św. Krzyża z końca XIV w., zbudowany pierwotnie w stylu gotyckim, po przebudowie nabrał cech barokowych. W jego wnętrzu zachował się gotycki krucyfiks z 1400 r., barokowy w ołtarzu głównym, a także Kaplica Ogrójca z 1878 r.